Dat kleine beetje botox dat alles veranderde
Over de bijwerkingen van botox hoor je niet veel. Brenda weet er inmiddels wel alles van. Haar verhaal is schrijnend en staat niet op zichzelf. Over dat kleine beetje botox dat alles voor haar veranderde.
Haar eerste keer botox was, zoals bij velen, onschuldig en bijna terloops. “Ik liet mijn lippen wel eens met fillers doen, één keer in de anderhalf, twee jaar of zo. En deze keer dacht ik: als ik hier toch ben, misschien ook een beetje botox.” De behandelovereenkomst tekende ze snel even op een iPad, zonder geïnformeerd te zijn over de bijwerkingen. “Ik kan me alleen herinneren dat er stond dat je er zwelling of een rood puntje van kan krijgen.”
Drie dagen na de behandeling begon het. “Ik kreeg hele hevige klachten. Ik durfde in mijn eigen huis niet eens naar het toilet. Mijn vriend moest in de gang gaan zitten, want ik wilde niet alleen zijn.” Brenda belandde in twee weken tijd zes keer in het ziekenhuis, waar ze met de ambulance heen gebracht werd.
De klachten waren allesomvattend: extreme angst- en paniekaanvallen, hartritmestoornissen, tinnitus, ademhalingsproblemen, slikklachten, allergische reacties op voeding, gewichtsverlies, uitblijvende menstruatie, depersonalisatie. Een diagnose bleef uit. “Artsen zeiden: het zal wel stress zijn. Dat ik al bekend was met paniekaanvallen, werd tegen me gebruikt. Alsof het aan mij lag.” Brenda vertelt dat deze klachten met niks te vergelijken waren. Juist omdat ze al bekend was met paniekaanvallen, wist ze, dit komt ergens anders door.
Klachten worden gebagatelliseerd of onterecht als psychisch bestempeld
Vrouwen hebben in de gezondheidszorg een ongunstige positie. Onze klachten worden minder serieus genomen en we worden niet zelden naar huis gestuurd met een recept voor antidepressiva in plaats van een diagnose- en behandelplan voor de daadwerkelijke klachten.
In de cosmetische geneeskunde, waarvan in Nederland 96,6% van de patiënten vrouw is, wordt bij klachten en complicaties ook vaak de mentale toestand van de vrouw in twijfel getrokken. Klachten worden gebagatelliseerd of onterecht als psychisch bestempeld. In de cosmetische sector wordt daarbij vaak Body Dysmorphic Disorder aangehaald. En dat kan best zo zijn - volgens onderzoek vertoont 20% van de mensen die cosmetische verfraaiing zoeken kenmerken van deze aandoening - maar het mag nooit een reden zijn om iemand met een daadwerkelijke complicatie af te schrijven en geen zorg meer te bieden. Het benadrukt enkel het belang van een betere selectie aan de voorkant om BDD uit te sluiten.
Bijwerking die leidt tot ziekenhuisopname, verplicht melden
Vorig jaar kwam Brenda met haar verhaal naar buiten. Dat leverde wisselende reacties op. “Op TikTok kreeg ik reacties als: ‘Hoe dom kun je zijn? Het is gewoon gif.’ Maar de meeste mensen die het gebruiken, weten niet wat het kan doen. Ik wist het ook niet.” De ernst van de bijwerkingen blijft onderbelicht, mede doordat artsen zelden bijwerkingen melden bij instanties als Lareb. “Zolang er geen harde data is, kunnen artsen het blijven ontkennen.”
Volgens de Geneesmiddelenwet Art.78 lid 3 moeten zorgverleners vermoedens van ernstige bijwerkingen melden, zeker als een bijwerking leidt tot ziekenhuisopname.
Machteloos tegenover arts en kliniek
Brenda heeft geen klacht ingediend tegen de arts of de kliniek. Uit het eerdere contact dat ze met de eigenaar van de kliniek en de behandelend arts heeft gehad, maakte ze al op dat zij niet bereid waren verantwoordelijkheid te nemen. Sterker nog, toen ze onlangs op de website van de kliniek keek, zag ze dat de informatie over botoxbehandelingen is aangepast. “Op de website van de kliniek staat nu zelfs: ‘Er wordt beweerd dat je ziek kan worden van botox. Wees niet bang, dit kan niet gebeuren’. Terwijl ik toch echt het levende bewijs ben dat het wel kan.”
Ook nu voelt ze zich machteloos en denkt niet dat het indienen van een klacht veel zin heeft. “Je staat alleen tegenover een kliniek die duizenden behandelingen uitvoert. Zelfs het ziekenhuis steunt je niet. Hoe bewijs je het?” Toch blijft Brenda haar verhaal delen, uit een diep gevoel van verantwoordelijkheid. “Iedereen moet zelf weten wat ze doen, maar wees je bewust van de risico’s. Niet alleen een blauw plekje, maar je kunt ook botulisme, hartritmestoornissen en blijvende schade oplopen.”
Eerlijk gesprek over risico’s en bijwerkingen
Langzaam groeit het aantal mensen dat zich uitspreekt. “Nu komen er steeds meer verhalen naar buiten. Voor mij is dat fijn. Een stukje erkenning.” Brenda pleit voor betere voorlichting en meer bewustzijn bij artsen en consumenten. “Het zou al winst zijn als klinieken gewoon eerlijk zijn over de risico’s. En als artsen mensen met bijwerkingen serieus nemen.”
Brenda’s verhaal is geen aanklacht tegen individuele artsen, maar tegen een systeem waarin de commerciële belangen zwaarder wegen dan de gezondheid van patiënten. “We zijn zo geïndoctrineerd door het schoonheidsideaal en de industrie. Het is tijd voor een eerlijk gesprek.”, aldus Brenda.
Brenda’s ervaring is geen incident. Bij wiemooiwilzijn spreken we regelmatig met mensen die klachten ervaren na een behandeling met botox. Hoofdpijn, slecht zicht, haaruitval, en andere klachten. Het standaard antwoord dat zij van hun arts krijgen, is dat het niet door de botox kan komen. Terwijl bijwerkingen als deze gewoon in de patiëntenbijsluiters staan.
Zolang bijwerkingen niet onderkend en gemeld worden, blijft de prevalentie onnatuurlijk laag. Dit is kwalijk, omdat er zo geen noodzaak lijkt te zijn om consumenten vooraf volledig over de bijwerkingen te informeren en er ook geen zicht komt op bij wie en waarom deze klachten zich voordoen.
Als consument kun je ook zelf bijwerkingen van medicijnen melden, botulinetoxine A is een medicijn en valt onder de geneesmiddelenwet. Een melding maken kan via het formulier op de website van Lareb.
Patiëntenbijsluiters alle merken botulinetoxine A
Patiëntenbijsluiter Botox (PDF): klik hier
Patiëntenbijsluiter Vistabel (PDF): klik hier
Patiëntenbijsluiter Azzalure (PDF): klik hier
Patiëntenbijsluiter Dysport (PDF): klik hier
Patiëntenbijsluiter Bocouture (PDF): klik hier
Patiëntenbijsluiter Xeomin (PDF): klik hier
Disclaimer:
In dit artikel wordt de merknaam 'Botox' gebruikt als algemene aanduiding voor het werkzame bestanddeel botulinetoxine type A. 'Botox' is een geregistreerd handelsmerk van Allergan en verwijst specifiek naar één van de merken van botulinetoxine A die voor medische en cosmetische doeleinden wordt gebruikt. In de context van dit artikel wordt met 'botox' telkens gedoeld op botulinetoxine type A, ongeacht het merk of de fabrikant. Gebruik van het woord 'botox' in dit artikel impliceert geen aanbeveling voor een specifiek merk, noch een goedkeuring van enig merk of product.
