Wat je moet weten over botox
Alle bijwerkingen, menselijk bloedplasma, muizentesten en botulismevergiftiging
Leestijd 7 minuten
Als je een cosmetische ingreep overweegt, zoals een botox (botuline toxine) behandeling, dan heb je recht op eerlijke informatie. Toch is de informatie die je vooraf van de arts krijgt en de informatie die beschikbaar is op het internet, vaak gekleurd en niet volledig.
Een kliniek en de arts, maar ook zeker de farmaceut, hebben er een financieel belang bij om jou een behandeling te verkopen. Een goede en integere arts zal je die behandeling alleen verkopen, als daar ook echt een indicatie voor is. In het geval van botox, is het hebben van een indicatie een opgerekt begrip. We kunnen tenslotte allemaal fronsen.
In dit artikel gaan we dieper in op behandelingen met botuline toxine A, specifiek op de nadelen en alle bijwerkingen.
Botox¹ lijkt een wondermiddel dat eeuwige jeugd belooft zonder enige consequenties. Daar schuilt een gevaar in. Botox wordt gepresenteerd als een onschuldige behandeling die je in je lunchpauze kunt laten uitvoeren. Botox lijkt de snelle en makkelijke oplossing voor een scala aan klachten: rimpels, een te brede kaak, zweten, zichtbaar tandvlees, migraine, een te strakke anus, te laag hangende wenkbrauwen, urineverlies, und so weiter.
Maar weet je eigenlijk wel wat je geïnjecteerd krijgt? Ik had namelijk geen idee. Misschien wilde ik het ook wel niet weten. Ik wil jouw feestje niet bederven, zalig zijn de onwetenden, maar ik voel ook een verantwoordelijkheid om, na jaren van uitgebreide promotie van botox en andere cosmetische behandelingen op dit platform, een breder perspectief te bieden.
Een giftige cocktail
Het actieve middel in botox is botuline toxine A, een neurotoxisch gif, dat door Clostridium Botulinum (een bacterie) wordt geproduceerd. Er zijn zeven soorten botuline toxine, aangeduid met de letters A tot en met G. Type A wordt gebruikt voor cosmetische toepassingen, type B voor sommige medische indicaties. Om het middel geschikt te maken voor injectie wordt de botuline toxine vermengd met humaan albumine (HSA), gemaakt van plasma uit menselijk bloed, dat werkt als een stabilisator tijdens de productie, transport en toediening van de botox. Afhankelijk van het merk worden daar nog andere eiwitten, sucrose of lactose bijgevoegd. Daarnaast wordt het vermengd met natriumchloride (NaCl).
De populaire ‘rimpelontspanner’ is in feite een cocktail van neurotoxisch gif, menselijk bloedplasma en melk. Met een klontje suiker.
Informed consent botox behandeling
Als je een kliniek bezoekt voor een botox behandeling, zal er een gesprek plaatsvinden waarin de voor- en nadelen van die behandeling besproken worden. Mijn ervaring² is dat zo’n gesprek niet lang duurt, net als de botox behandeling zelf. Mijn ervaring is ook dat er weinig aandacht wordt geschonken aan de mogelijke nadelen en bijwerkingen van een botox behandeling, de focus ligt over het algemeen op de positieve resultaten van de behandeling.
Voordat er een behandeling met botox plaatsvindt, moet er ‘informed consent’ zijn. Dit betekent dat de arts de ‘patiënt’ begrijpelijk en zo volledig mogelijk moet informeren over de behandeling. Dit houdt in ieder geval in dat de aard en het doel van de behandeling besproken moeten worden, welke risico’s aan de behandeling verbonden zijn en welke alternatieven er mogelijk zijn. In het verlengde daarvan wordt met ‘shared decision making’ de arts onder andere verplicht de ‘patiënt’ uit te nodigen tot het stellen van vragen en moeten er alternatieve behandelingen besproken worden, die mogelijk door een andere zorgverlener worden aangeboden.
De meeste artsen zullen je vervolgens laten tekenen voor het informed consent. Daarin staat dat je goed bent geïnformeerd over de behandeling en op de hoogte bent van alle risico’s en mogelijke complicaties van de behandeling. Die behandelovereenkomst krijg je vaak pas onder ogen als de arts de botox-injecties al aan het prepareren is. Zo’n behandelovereenkomst wordt dan ook zelden (goed) gelezen.
Mocht je de behandelovereenkomst wel lezen, dan zal je in de meeste gevallen het volgende rijtje bijwerkingen tegenkomen:
bloeding op plaats van injectie (speldenprik)
plaatselijke roodheid van de huid
plaatselijke zwelling van de huid
blauwe plek op plaats van injectie
In alle waarschijnlijkheid staat er ook een summiere opsomming in van andere bijwerkingen, zoals hoofdpijn, een hangend ooglid of een allergische reactie. Hier staat dan wel bij dat dit ‘bijzonder uitzonderlijk’ is.
Op de website van een cosmetische kliniek is te lezen dat er “bij een deskundige cosmetische arts bijwerkingen of complicaties na Botox nagenoeg niet voorkomen.”. Dat is deels waar. De kans op een complicatie is groter als je de behandeling laat uitvoeren door een onkundige arts, maar dat verandert niks aan het middel zelf.
In de US staat een Black Box warning op de verpakking van botox. Een label voorbehouden aan medicijnen waarvan bekend is dat ze ernstige of levensbedreigende risico’s met zich meebrengen.
Alle bijwerkingen van botox
Wat je arts je eigenlijk zou moeten vertellen, is dat er een breed scala aan bijwerkingen zijn gerapporteerd die in verband worden gebracht met botox. Die lopen uiteen van het bekende speldenprikje, tot hersenschade en overlijden³.
Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen medische en cosmetische indicaties, voor een medische indicatie worden aanzienlijk grotere hoeveelheden botox gebruikt, maar dat is gezien de huidige trends als ‘barbie botox’ wellicht achterhaald. Ook bij dat soort behandelingen worden grotere hoeveelheden botox⁴ geïnjecteerd. Daarnaast heeft de herhalende factor van de botox injecties, het effect neemt immers af na 2 maanden, ook invloed op het ontstaan van klachten.
Wat je arts je eigenlijk moet vertellen, zijn alle bijwerkingen⁵ van botox:
allergische reactie, inclusief reacties op geïnjecteerde proteïnes of serum
zwelling van de dieper gelegen huidlagen
netelroos
eetstoornissen, verlies van eetlust
zenuwbeschadiging (brachiale plexopathie)
stem- en spraakproblemen
verslappen van de spieren aan één zijde van het gezicht
zwakte van de gezichtsspieren
verminderde gevoeligheid van de huid
spierzwakte
chronische spierziekte (myasthenia gravis)
moeilijkheden bij het bewegen van de arm en schouder
gevoelloosheid
pijn/gevoelloosheid/of zwakte uitgaande van de ruggengraat
epileptische aanvallen en flauwvallen
verhoogde druk in het oog
scheelzien (strabisme)
wazig zicht
zichtsstoornissen
gehoorverlies
oorsuizen
draaiduizeligheid of “tollen” (vertigo)
hartproblemen, waaronder een hartaanval
aspiratiepneumonie (longontsteking als gevolg van het per ongeluk inademen van voedsel, drank, speeksel of braaksel)
ademhalingsproblemen, ademhalingsdepressie en/of ademhalingsstilstand
buikpijn
diarree, verstopping (obstipatie)
droge mond
moeite met slikken
misselijkheid, braken
haarverlies
jeuk
verschillende vormen van huiduitslag met rode bultjes
overmatig zweten
verlies van de wimpers/wenkbrauwen
spierpijn, verlies van bezenuwing (innervatie) van de geïnjecteerde spier/verkorting van de geïnjecteerde spier
zich onwel voelen
koorts
droge ogen (geassocieerd met injecties rond de ogen)
lokale spiertrekkingen/onvrijwillige spiercontracties
zwelling van het ooglid
Over IBP, botulisme vergiftiging na botox
Botulisme is een ernstige bijwerking van botuline toxine. IBP (Iatrogenic Botulism Poisoning) is iatrogeen botulisme, iatros = arts en -geen = gemaakt door, ofwel botulisme veroorzaakt door een arts.
Botuline toxine wordt geproduceerd bij de reproductie van Clostridium botulinum, een sporenvormige staafbacterie. Botuline toxine is als neurotoxine de sterkste biotoxine van alle natuurlijke en synthetische toxines. Onderzoek heeft aangetoond dat botuline toxine de motorische zenuwuiteinden kan beïnvloeden, waardoor verlamming van spieren en tijdelijke ontzenuwing ontstaat. Vooral de verlamming van de ademhalingsspieren is de belangrijkste doodsoorzaak onder botulismepatiënten.
Herhaalde botox behandelingen in een korte tijd of een te hoge dosering kan leiden tot botulisme⁶. Ook bij cosmetische toepassingen.
Een kritische kijk op botox
Mocht je wiemooiwilzijn al wat langer volgen, zal dit artikel wat bevreemdend voor je zijn. Waren zij, ik in het bijzonder, het niet die cosmetische ingrepen promootten? Dat klopt. Ondanks dat we ook toen al vonden dat je het recht hebt op eerlijke informatie, hadden we nog weinig notie van de schaduwkanten van de cosmetische industrie. Die zijn ook best goed gemaskeerd.
Veel van de informatie wordt verstrekt door de farmaceuten van de middelen. De informatie die wij hier publiceerden, was volledig daar op gebaseerd en op wat artsen ons vertelden. Ook wij beschikten dus niet over alle informatie.
De cosmetische industrie is een relatief nieuw werkveld in de geneeskunde en gaandeweg komen ‘ze’ er achter dat sommige middelen helemaal niet zo onschuldig zijn als eerder gedacht werd. Er zijn genoeg voorbeelden van middelen die vroeger door artsen veilig werden geacht. Denk maar aan sigaretten, permanente fillers en de Diane pil, voor als je pukkels had. Of DES, het kunstmatige oestrogeen dat zwangere vrouwen kregen voorgeschreven om miskramen te voorkomen. Die vrouwen, hun kinderen en diens kinderen ervaren daar nog steeds de negatieve gevolgen van.
Veel bijwerkingen van fillers en botox worden ook nu nog niet door artsen (h)erkend en in verband gebracht met de behandeling. Dat maakt dat een grote groep, voornamelijk vrouwen, blijft zitten met ‘onverklaarbare’ klachten. En dat is geen unicum. De geschiedenis leert ons dat vrouwen met klachten vaker door de medische wereld worden weggezet als mentaal instabiel of aanstellers.
Ik denk dat we een stuk kritischer mogen zijn op botox. Want is dat echt zo onschuldig? Ik heb mijn twijfels. En rimpels. Want ik gebruik geen botox meer.
Praat mee
Heeft de informatie uit dit artikel je als (mogelijke) gebruiker van botox nieuw inzicht gegeven? Of ben je arts en voel je de behoefte om iets uit het artikel te betwisten?
Praat mee! Ik ben heel benieuwd hoe jij hier in staat. Laat je horen in de commentaren of stuur een bericht naar info@wiemooiwilzijn.nl.
Botox is een merknaam, net als Bocouture en Dysport dat zijn. Het middel zelf is botuline toxine A (BoNT-A). In de volksmond is het middel echter bekend als botox, daarom gebruiken ook wij in dit artikel ‘botox’ afgewisseld met botuline toxine om het middel aan te duiden.
Die ervaring is gebaseerd op de 15 jaar waarin ik zelf botox gebruikte en op de +10 jaar dat ik heb gewerkt in de cosmetische branche, als medewerker in een cosmetische kliniek en een kliniek voor plastische chirurgie.
In 2005 melde de FDA dat er tussen 1989 en 2003 28 sterfgevallen zijn gerapporteerd die direct verband houden met botox injecties.
De hoeveelheid botox wordt aangeduid in units. Wat komt van MU (mouse units). Een term waarmee wordt aangegeven na hoeveel ‘units’ 50% van de muizen doodgaan waarop de botox wordt getest. Ondanks dat er inmiddels mogelijkheden zijn om botox te testen op menselijke cellen, wordt er nog steeds op muizen getest. In Europa alleen al worden er naar schatting jaarlijks 400.000 muizen gedood tijdens de LD-50 test voor botox.
Deze informatie komt uit de bijsluiter van botox met informatie voor de gebruiker van het CBG MEB, de Geneesmiddeleninformatiebank: https://db.cbg-meb.nl/bijsluiters/h117147.pdf
Clinical analysis of 86 botulism cases caused by cosmetic injection of botulinum toxin (BoNT) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6112997/
Interesseert dit onderwerp je?
Dan vind je deze podcast waarschijnlijk ook interessant om te luisteren: Botox: What Your Doctor May Not Tell You With Ray Chester: https://podcasts.apple.com/us/podcast/the-glow-life-with-maria-marlowe/id1378763987?i=1000478464859
In deze besloten Facebook support groep hebben 35.900 vrouwen zich verzameld die bijwerkingen ondervinden na botox injecties: https://www.facebook.com/groups/224009391310103/
Via @nevertox op Instagram en https://www.toxsafety.com/ kun je ook meer informatie vinden over het onderwerp.
