Gebrekkige communicatie cosmetische klinieken over fillers en botox
We hebben bij wiemooiwilzijn onderzoek gedaan naar de wijze waarop cosmetische klinieken in Nederland op hun website communiceren over filler- en botoxbehandelingen.
Klinieken en artsen zijn namelijk verplicht om cliënten volledig en eerlijk te informeren over de aard, het doel, de risico’s, bijwerkingen en alternatieve behandelingen. Informatie over behandelingen mag niet misleidend zijn, moet objectief zijn en mag geen onrealistische verwachtingen wekken over het resultaat. Het is niet toegestaan te suggereren dat behandelingen zonder risico zijn.
Communicatie over veiligheid
56% van de klinieken benoemt expliciet dat fillerbehandelingen veilig zijn.
50% benoemt expliciet dat botoxbehandelingen veilig zijn.
De gebruikte bewoordingen zijn vaak positief en geruststellend, zoals “uiterst veilig”, “volkomen veilig” en “veiligheid gegarandeerd”.
Natuurlijk en lichaamseigen
Opvallend zijn de beschrijvingen van botoxbehandelingen waarin aanduidingen als: “uit de natuur verkregen” en “natuurlijk eiwit” worden gebruikt.
Het inspelen op de associatie dat natuurlijk veilig of onschadelijk is, heeft veel weg van het fenomeen greenwashing. Aanprijzingen als ‘natuurlijk’ en ‘lichaamseigen’ kunnen consumenten misleiden over het werkelijke risicoprofiel van een behandeling.
Botuline toxine is een van de meest potente gifstoffen. In de verdunde vorm, zoals gebruikt in de cosmetische geneeskunde, wordt het als een relatief veilig middel gezien, maar het is zeker niet zonder risico en bijwerkingen. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld, is een Black Box-warning bij botuline toxine verplicht.
Opmerkelijk is dat cosmetisch artsen hun fillerbehandelingen dus veelal promoten als ‘lichaamseigen’ terwijl de beroepsvereniging - de NVCG - hyaluronzuur fillers in hun documentatie als ‘niet-lichaamseigen’ omschrijft, zoals in de Veldnorm Cosmetisch gebruik van niet-lichaamseigen afbreekbare fillers (PDF).
Transparantie over risico’s en bijwerkingen
Veel klinieken bagatelliseren risico’s en bijwerkingen met teksten als “zeer zeldzaam”, “kans op bijwerking nihil” en “geen nadelige consequenties op lange termijn”. De meest genoemde bijwerkingen zijn bij filler- en botoxbehandelingen: blauwe plekken, zwelling en roodheid waarbij wordt benadrukt dat deze van zeer korte duur zijn.
Meerdere klinieken claimen dat het risico op ernstige complicaties bij fillerbehandelingen onder de 0,04% ligt. Wij twijfelen aan deze cijfers omdat we sterke vermoedens hebben van onderrapportage van complicaties en bijwerkingen.
14% van de klinieken claimt veiligheid van fillerbehandeling en vermeldt geen enkel risico of bijwerking.
17% van de klinieken claimt veiligheid van botoxbehandelingen en vermeldt geen enkel risico of bijwerking.
13% van de klinieken vermeldt meer dan 3 risico’s van fillers.
27% van de klinieken vermeldt meer dan 3 risico’s van botox.
Slechts 4 klinieken vermelden het verstoppen van een bloedvat, dat zeer ernstige gevolgen kan hebben, als mogelijk risico bij een fillerbehandeling.
BIG-nummer en waarschuwing: ‘Kijk uit. Jezelf mooier maken kan lelijk uitpakken’
71% vermeldt het BIG-nummer van de arts(en), sinds 2021 wettelijk verplicht.
Slechts 23% van de klinieken heeft de verplichte waarschuwing ‘Kijk uit, jezelf mooier maken kan lelijk uitpakken. Een geslaagde ingreep begint bij een goede arts.’ in tekst en/of beeld op de website staan.
Reclame en aanbiedingen
In de Code medische Cosmetische Behandelingen uitgevoerd door Artsen (CCBA) is onder meer bepaald dat er geen sprake mag zijn van tijdsdruk bij reclame.
26% biedt aanbiedingen aan op hun website, zoals kortingen, pakketdeals of spaarsystemen.
Waarvan 10% tijdsgebonden aanbiedingen, zoals maandaanbiedingen, Valentijnsactie en openings deals.
De verschillende vormen van aanbiedingen zijn:
Tijdsgebonden acties (zomerkorting, openingsactie, maanddeals)
Combinatiekortingen (korting bij het combineren van botox en fillers)
Bring a friend-acties
Pakketdeals (meerdere behandelingen voordeliger)
Spaarsystemen (punten sparen voor korting)
Ook een abonnementsvorm of membership met voordeel op botox- en fillerbehandelingen valt onder reclame. Dergelijke aanbiedingen zetten aan tot het ondergaan van (meer) behandelingen.
Beeldmateriaal
Daarnaast stelt de Code medische Cosmetische Behandelingen uitgevoerd door Artsen (CCBA) dat reclame waarheidsgetrouw moet zijn. Dat geldt ook voor beeldmateriaal. Tijdens het onderzoek kwamen we door AI gegenereerde afbeeldingen tegen en met Photoshop bewerkte voor- en na-foto’s.
Hier is het het beeld overduidelijk niet waarheidsgetrouw. In deze voor- en na-foto, die gebruikt wordt om een fillerbehandeling te promoten, zijn twee verschillende personen afgebeeld.
Claims over resultaat
Ruim 80% van de klinieken claimt goed resultaat van filler- en botoxbehandelingen. Volgens de Code medische Cosmetische Behandelingen uitgevoerd door Artsen (CCBA) mogen claims over resultaat alleen worden gemaakt als deze wetenschappelijk zijn onderbouwd, niet misleidend zijn en duidelijk maken dat het resultaat kan variëren per individu.
De meeste claims gaan over de vermindering van rimpels door een botoxbehandeling en volumeherstel door een fillerbehandeling. Deze claims kunnen wetenschappelijk worden onderbouwd.
Claims als “In één behandeling weer een stralende gezichtsuitdrukking”, “In een oogwenk een sterke, verleidelijke en zelfverzekerde look” en “Weer lekker in je vel” zijn twijfelachtig te noemen.
Reviews
We hebben in dit onderzoek niet specifiek gekeken naar reviews, maar het viel op dat er op veel websites reviews worden getoond zonder bronvermelding. Reviews moeten echt, eerlijk en controleerbaar zijn. Ook claimen meerdere klinieken dat zij als beste zijn getest door de Consumentenbond.
Voorbeelden hiervan zijn: “1 van de 10 beste cosmetische artsen volgens de laatste test van de consumentenbond.” en “Als beste getest door de Consumentenbond”. De Consumentenbond test geen cosmetische behandelingen en klinieken.
Opvallende teksten
Tijdens ons onderzoek kwamen we vaak opvallende teksten tegen, zoals deze:
"Neotenie is een meer wetenschappelijke term voor babyachtige trekken. Het hebben van een neoteen gezicht, of een baby gezicht, wordt gezien als aantrekkelijk voor vrouwen."
"Vanaf uw 18e levensjaar mag u behandeld worden met botox. Daarna bent u nooit te jong voor een botoxbehandeling. Integendeel: juist beginnende rimpels zijn heel goed te verhelpen met botox."
"Eigenlijk is een behandeling met injectables vergelijkbaar met een facelift."
"Een filler is uiteindelijk niet meer dan hyaluronzuur. Hyaluronzuur komt van nature al voor in je lichaam."
Werkwijze onderzoek
Deze analyse is gebaseerd op een dataset van 158 klinieken.
De klinieken variëren van eenmanszaken tot klinieken met meerdere vestigingen waar 75 artsen werkzaam zijn. We hebben in dit overzicht alleen artsen meegeteld die cosmetische behandelingen met botox en filler aanbieden.
Het grootste gedeelte hiervan is cosmetisch arts KNMG, dermatoloog of plastisch chirurg. De overige artsen zijn basisartsen, huisartsen, oogartsen, neurochirurgen en één gynaecoloog. Verpleegkundigen die injecteren hebben wij in deze analyse buiten beschouwing gelaten.
We hebben ons gericht op behandelingen voor de fronsrimpel (1 zone/regio botuline toxine A) en lippen (1 ml. hyaluronzuur filler). In het onderzoek is er gekeken naar de op dat moment actuele informatie op de website van de betreffende klinieken, in juni-juli van 2025.
Dit betreft de homepagina, informatiepagina's over de behandeling met botox en behandeling met filler, de algemene informatiepagina’s over botox en filler, prijzen en aanbiedingen, medewerkers en rubrieken als ‘veelgestelde vragen’ en ‘vraag & antwoord’.
De selectie van klinieken is gemaakt met behulp van de dataset particuliere klinieken 2023 van de IGJ, klinieken overzichtssite Injectablesbooking en zoekmachine Google. Er is op Google gezocht op de zoektermen ‘botox + stad’, ‘botox + provincie’, ‘filler + stad’ en ‘filler + provincie’.
In deze analyse gebruiken we ‘botox’ (merknaam BOTOX®) om de stof botuline toxine A te duiden.
We hebben hierbij gekeken naar de Wet Oneerlijke Handelspraktijken (OHP), de Code medische Cosmetische Behandelingen uitgevoerd door Artsen (CCBA), het Kwaliteitskader Cosmetische Zorg en de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz).
