Cosmetische ingrepen zijn de fast fashion van de zorg
Het aantal cosmetische behandelingen is de afgelopen jaren explosief gestegen. En net als fast fashion, hebben ook cosmetische ingrepen een aanzienlijke impact op het milieu.
Photo by Circling Sea on Unsplash
Met dit artikel willen we bewustzijn creëren. Dat is wellicht wat oncomfortabel - nog iets om bij stil te staan - maar wie bewust wil leven, moet ook stilstaan bij de impact van cosmetische ingrepen op het milieu. Want die is aanzienlijk.
Milieu-impact van cosmetische ingrepen
In de modewereld is er gelukkig steeds meer aandacht voor duurzaamheid, de milieubelasting van cosmetische ingrepen blijft daarentegen onderbelicht. De studies die er zijn, richten zich voornamelijk op grote chirurgische ingrepen, terwijl de snelgroeiende markt van niet-chirurgische behandelingen nauwelijks is onderzocht.
De Rijksoverheid heeft het klimaatakkoord getekend. De bedoeling is om in 2050 CO2-neutraal te zijn. Om dit te bereiken zijn er diverse sectoren aan het verduurzamen. De gezondheidszorg loopt alleen achter. Wat we weten is dat de gehele gezondheidszorgsector verantwoordelijk is voor 8% van de nationale broeikasgassen. Dat is net zoveel als de vier grote olieraffinaderijen Shell, Esso, BP en Zeeland Refinery bij elkaar. Om je een idee te geven: een chirurgische neuscorrectie of een borstvergroting genereert zo’n 500 kg CO₂. Dat is evenveel als een vliegreis van Amsterdam naar Ibiza.
Wat voor impact heeft een kleine cosmetische ingreep?
Bij iedere cosmetische behandeling gaan er grote hoeveelheden single-use verpakkingen en voorwerpen doorheen, denk hierbij aan handschoenen, naalden, spuiten, doeken en verpakkingen. Daarnaast zijn de productie, het transport en de koeling van producten energie-intensief en zorgen voor een aanzienlijke CO₂-uitstoot.
Hoewel sommige fabrikanten echt wel noodzaak zien en stappen zetten om verpakkingsmateriaal te verminderen, ontbreekt het aan transparantie en betrouwbare data over de totale milieu-impact van de cosmetische industrie. Er is te weinig inzicht in de volledige supply chain, wat essentieel is om te kunnen verduurzamen.
Energieverslindende productie botox
Botuline toxine voor medische en cosmetische toepassingen wordt gemaakt van de bacteriële toxine Clostridium botulinum, een van de giftigste stoffen ter wereld. De productie van deze stof is niet alleen risicovol vanwege de toxiciteit, maar brengt ook een forse ecologische voetafdruk met zich mee.
Voor het kweken van de bacteriën, het isoleren van het toxine en het draaiende houden van de fabrieken is veel energie nodig. De productie van Botox is een energie-intensief proces. Uit onderzoek blijkt dat de productie van één flesje Botox meer dan 14 kilo CO₂-uitstoot veroorzaakt. Dit lijkt misschien niet zoveel, maar wereldwijd worden er miljoenen behandelingen per jaar uitgevoerd, waardoor de totale uitstoot enorm oploopt.
Botulinetoxine gekoeld versus ongekoeld
Niet alle botulinetoxine-producten zijn gelijk als het gaat om milieubelasting. Merken zoals Xeomin en Bocouture kunnen op kamertemperatuur worden bewaard, wat het energieverbruik voor transport en opslag aanzienlijk verlaagt. Daarentegen moeten varianten als Azzalure, Dysport en het merk Botox zelf continu gekoeld bewaard en vervoerd worden, wat de uitstoot verder vergroot.
Botox®: ≈ 3,57 kg CO₂ per zending (8 ampullen), voornamelijk door koelketen verpakking (polystyreen en dry ice).
Xeomin®: 0,04 kg CO₂ per zending.
Ter vergelijking: Botox® stoot 100× meer uit dan Xeomin®. Een jaarlijkse Botox-behandeling (2–3 zendingen) ≈ 7–10 kg CO₂, is vergelijkbaar met 280 - 400 km rijden in een benzineauto.
Sommige fabrikanten proberen verpakkingsmateriaal te verminderen en transport te optimaliseren, bijvoorbeeld door minder droog ijs te gebruiken en leveringen te bundelen. Allergan Aesthetics (de farmaceut achter o.a. Botox) verwacht hiermee jaarlijks 6 miljoen kilo aan broeikasgasemissies te besparen, maar sectorbrede cijfers ontbreken.
Chemisch afval botulinetoxine
Naast de uitstoot van broeikasgassen zorgt de productie van Botox voor aanzienlijke hoeveelheden chemisch afval. Denk aan resten van bacteriën, gebruikte chemicaliën en verontreinigde materialen. Sommige fabrieken produceren jaarlijks tienduizenden liters chemisch afval, dat zorgvuldig verwerkt moet worden om milieuschade te voorkomen. Onjuiste verwerking kan leiden tot ernstige vervuiling van bodem en water.
Dit vind je misschien ook een interessant artikel: Wat je moet weten over botox: volledige en eerlijke informatie.
De rol van de cosmetisch arts en de consument
De milieu-impact van cosmetische ingrepen is dus aanzienlijk, vooral door het vele single-use afval, de hoge CO₂-uitstoot en het frequent gebruik van materialen en energie. Er is meer transparantie, betere data en strengere regelgeving nodig om de sector te verduurzamen. Tot die tijd blijft de werkelijke impact grotendeels verborgen, terwijl de vraag naar cosmetische ingrepen blijft groeien.
Transparantie over de herkomst, samenstelling en productie van cosmetische middelen zoals botox en fillers is een eerste stap, maar lost het dwingende schoonheidsideaal en overconsumptie niet op. Een kritische houding tegenover social media, het normaliseren van diversiteit in schoonheid en strengere regelgeving kunnen bijdragen aan een duurzamere cosmetische industrie.
Klinieken hebben een financieel belang bij het uitvoeren van zo veel mogelijk behandelingen, en niet alle aanbieders die in deze branche opereren zijn even integer. Er wordt in de cosmetische geneeskunde dan ook veel aan upselling gedaan. Wij vinden dat upselling hier geen plek heeft.
Bij wiemooiwilzijn vinden we het belangrijk dat consumenten eerlijk worden voorgelicht, ook over de implicaties die cosmetische behandelingen hebben op het milieu.
